Progress Lawyers Network | 'Rechtszaak opstarten veel moeilijker' zegt politierechter Kathleen Stinckens

Van onze redacteur Nikolas Vanhecke

Brussel

Een voorbeeld: onderweg naar school valt een jongen met de fiets doordat het fietspad er slecht bij ligt en hij overlijdt aan zijn verwondingen.

Tot een strafzaak voor de politierechtbank komt het normaal gezien niet, maar de gemeente kan wel aansprakelijk worden gesteld omdat ze het fietspad slecht heeft onderhouden. De nabestaanden kunnen via de politierechtbank, die verkeerszaken behandelt, een schadevergoeding eisen.

Vroeger volstond het dat één partij het 'rolrecht' van veertig euro betaalde om de zaak aanhangig te maken bij de rechtbank. (Het woord verwijst naar de 'rol' of agenda van een rechtbank.)

Maar sinds vorige week moet élke eisende partij rolrecht betalen. De regering-Michel wilde met de hervorming van het systeem meer eenduidigheid verkrijgen. Als de gevraagde schadevergoeding minder dan 2.500 euro bedraagt, is het rolrecht bij politie- en vredegerecht veertig euro. Daarboven is het tachtig euro - vroeger verhoogde het bedrag niet.

Ambulance- en ziekenhuiskosten

Hoeveel en door wie dan in bovenstaand voorbeeld moet worden betaald, is allesbehalve duidelijk.

Kathleen Stinckens, politierechter in Leuven en woordvoerster van het Koninklijk Verbond van de Vrede- en Politierechters, legt uit: 'Er zijn verschillende partijen die toch deel uitmaken van hetzelfde gezin. Om te beginnen hebben de vader en de moeder elk apart recht op een morele schadevergoeding. Maar ze kunnen ook samen kosten hebben moeten maken door het ongeval, bijvoorbeeld ambulance- of ziekenhuiskosten. Dat kunnen ze samen terugvorderen.'

'Daarnaast kunnen er ook nog minderjarige kinderen in het gezin zijn. Ook zij hebben recht op een morele schadevergoeding maar worden bij die juridische stap vertegenwoordigd door hun ouders. Zijn ze dan een aparte eisende partij? En moeten al die gezinsleden dan allemaal afzonderlijk het rolrecht betalen?'

Het antwoord op die vragen is niet helder. Navraag bij het kabinet van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) leert dat er één rolrecht moet worden betaald. Maar de Federale Overheidsdienst (FOD) Financiën ziet dat anders. Daar klinkt het dat voor elk gezinslid een rolrecht moet worden betaald.

Financiën verstuurde op 26 mei een rondzendbrief met de nieuwe regeling, die al een paar dagen later - op 1 juni - van kracht is gegaan. Dat vonden de rechters en griffies, die de administratie van de rolrechten moeten regelen, te snel. Intussen is er al een gewijzigde rondzendbrief verstuurd. Vreemd genoeg is ook die gedateerd op 26 mei.

Politierechter Stinckens heeft niet alleen sterke twijfels bij de duidelijkheid van het nieuwe systeem. Ze vindt het ook minder eerlijk dan vroeger. 'Wie een rechtszaak begint, krijgt altijd te maken met zeer veel onzekere parameters. Doordat de prijs van het toegangsticket is verhoogd, komt de drempel nu nog hoger te liggen', zegt Stinckens. 'Ik betwijfel ook of deze verandering de juiste mensen tegen zal houden. Wie niet krap bij kas zit, laat zich niet afschrikken door deze veranderingen.'

Huurgeschil

De griffiers, die instaan voor de verwerking van de rolrechten, bevestigen dat de drempel hoger ligt dan vroeger. 'De vredegerechten krijgen vooral te maken met eenvoudige kwesties', zegt Freddy Bonnewyn, voorzitter van de Belgische Federatie voor hoofdgriffiers. 'Een huurgeschil, bijvoorbeeld. Veel mensen nemen daarvoor zelfs geen advocaat onder de arm maar komen zelf hun zaak bepleiten. De administratie rond het nieuwe systeem van rolrecht, waarbij er ook een verklaring voor de fiscus moet worden ingevuld, leidt tot verwarring. Het hele systeem, zeker ook de verhoging van de tarieven, is niet billijker dan vroeger. Integendeel zelfs.'