Brantano (modegroep FNG), Wibra, en Mega World: de jongste maanden worden aan de lopende band faillissementen aangekondigd. De coronacrisis speelt ongetwijfeld een grote rol, maar wie van dichterbij kijkt, ziet dat dezelfde problemen telkens terugkomen.

Bij zowel Brantano, Mega World als Wibra is de eerste reactie de prijzen van alle producten drastisch te verlagen: -70 procent, zelfs -80 procent. Los van de gevolgen van die acties op de volksgezondheid - denk maar aan de ellenlange files die opdoken bij Brantano - beslist het bedrijf om de winkels letterlijk leeg te maken nog voor een toekomstplan is uitgewerkt. 

Een tweede gelijkenis in deze faillissementengolf is dat de werknemers, van wie de meesten jarenlang die bedrijven mee groot hebben gemaakt, op geen enkel moment geïnformeerd worden. Hun mening wordt niet gevraagd, terwijl werknemers met veel dienstjaren achter de teller nochtans input kunnen geven aan de curatoren. Zij willen hun jobs behouden, en zij kennen hun bedrijf.

Een ander verdacht punt van gelijkenis is de onduidelijkheid over de rode cijfers. De drie bedrijven stellen zwaar verlieslatend te zijn. Maar is dat wel zo, en is de coronacrisis daar inderdaad voor verantwoordelijk?

Bij Brantano spreekt men nu van een ‘gepland’ faillissement. Een expansiedrang te allen prijze leidde tot een schuldenberg van 734 miljoen euro. Ondertussen raakte bekend dat medeoprichters van de groep worden verdacht van onder meer valsheid in geschrifte en misbruik van vennootschapsgoederen.

Een gelijkaardig verhaal hoor je bij Wibra. De vennootschap zou helemaal niet zo verlieslatend zijn. In 2018 is er sprake van 750.000 euro bedrijfswinst en 170.000 euro nettowinst op 57,7 miljoen euro omzet.

Kers

De kers op de taart levert Mega World, de retailketen die eerder dit jaar de 123 Belgische Blokker-winkels overnam. Thans is de balans uitermate zorgwekkend. Hoewel CEO Dirk Bron het bedrijf schuldenvrij kon overnemen, is ondertussen al een schuldenberg van 35 miljoen euro opgebouwd. Men leest dat de vakbonden vrezen dat miljoenen euro's naar rekeningen van schimmige vennootschappen in het buitenland zijn gegaan.

Een laatste gelijkenis tussen die bedrijven is dat de meerderheid van het personeel uit vrouwen bestaat. Velen van hen werken er al lang en kassiersters hebben vaak last van rugklachten en peesontstekingen. Al die vrouwen verliezen van de ene op de andere dag hun job, zonder uitleg, zonder dank. 

De coronacrisis treft onze economie ongetwijfeld hard. Het blijft nochtans oorverdovend stil bij de overheid. Alles overlaten aan de bedrijfsleiders en hopen dat ze het als goede huisvaders zullen beheren, is hypocriet en inefficiënt.

Hypocriet, omdat diezelfde overheid beslist heeft alle mogelijke aspecten van het privéleven van de burgers wel te reglementeren: wie men mag zien, ja zelfs wanneer men naar buiten mag. Over de organisatie van het werk en hoe de bedrijven omgaan met de economische crisis blijft de overheid stil. Behalve de suggestie om zo veel mogelijk te telewerken wordt niets structureels ondernomen.

Fonds

De houding van de overheid is ook inefficiënt. Werknemers die naar aanleiding van een faillissement worden ontslagen worden immers vergoed door het Fonds voor de Sluiting van Ondernemingen - lees, de gemeenschap. De kostprijs van faillissementen voor onze maatschappij is dus dubbel zo zwaar.

Het wordt hoog tijd dat de federale regering werk maakt van een aanpassing van het wettelijke kader voor faillissementen.

Voorafgaand verplicht overleg met de betrokken werknemers moet de regel worden. Onmiddellijke ontslagen moeten absoluut worden vermeden. De overheid heeft zich tot nu toe heel creatief getoond om het leven van de modale burger te reorganiseren in de strijd tegen het coronavirus. Diezelfde creativiteit is broodnodig wil men samen, op een solidaire wijze, het virus bestrijden.

Hind Riad & Jan Buelens

Advocaten Progress Lawyers Network